تاریخچه سونای بخار به یونان باستان بر میگردد که بعد از آن به روم نیز منتقل شد. از آن پس بود که خیلی زود استفاده از سونای بخار در بین جوامع مختلف رواج پیدا کرد. سونای بخار الهام گرفته از حمام رومی است که از زمان اوج امپراتوری روم آغاز شد. حمام رومیان باستان در جامعه روم بسیاری از کارکردهای اجتماعی و فرهنگی را نیز بر عهده داشت. بسیاری از شهروندان در رم، صرف نظر از وضعیت اقتصادی، از حمامهای عمومی روم استفاده میکردند. آب این حمامها از طریق چشمههای آب گرم طبیعی از زیر زمین تأمین میشد.
امروزه گرمابههای بخار سنتی همچنان وجود دارند و اغلب هنوز هم از سامانههای مشابهی استفاده میکنند که رومیها نیز از آنها استفاده میکردند، که شامل لولهها و پمپهایی است که آب را از چشمههای طبیعی بزرگ به استخر و اتاق بخار منتقل میکنند. هم اکنون از بخاریها برای حفظ دمای گرم در گرمابه استفاده میشود. گرمابه بخار انواع گوناگونی دارد که با سونا متفاوت است. حمام ترکی، اتاق بخار و دوش بخار نیز از انواع گرمابه بخار بشمار میآیند.
در واقع پایه سونای بخار بر مبنای محیطی با رطوبت اشباع است. در واقع سونا بخار اتاقکی است که دمای آن 40 تا 45 درجه است و رطوبت آن نزدیک به 100درصد میرسد.
ساخت سونای بخار شامل چندین مرحله است که یک به یک به بررسی آنها میپردازیم.
مرحله اول شامل آماده سازی فضا یا همان اتاقک سونا است. این اتاقک یه فضای معمولی با سقف شب دار است که از مرکز سقف به طرفین شیب میگیرد.
مرحله بعدی که یکی از موارد مهم در ساخت اتاقک سونا است، ایجاد سکوهایی جهت نشستن و دراز کشیدن افراد است به طوریکه بهتر است در صورت عدم محدودیت فضا، دو ردیف سکو با ارتفاعهای متفاوت را ساخت. برای ساخت این سکوها با توجه به سلیقه کارفرما میتوان سکوهای سرامیکی مبلی را اجرا کرد. از دیگر موارد اجرایی در ساخت سونای بخار، تعبیهی حوضچه آب سرد است که بهتر است در وسط اتاقک جهت دسترسی راحت تمامی افراد ساخته شود. این حوضچه آب سرد جهت استفاده افراد برای خنک سازی و افزایش تحمل افراد برای حضور در فضای سونا ساخته میشود.
برای داشتن یک سرامیک کاری حرفهای و بی نقص، در ابتدا باید سیمان کاری صحیح و اصولی در فضای سونا اجرا شود که بهتر است توسط افراد متخصص انجام گیرد.
مرحله بعدی که یکی از مراحل مهم ساخت سونای بخار محسوب میشود، آببندی محیط است. از آنجاییکه فضای داخلی سونای بخار یک محیط رطوبت بالا است، آببندی یک مرحله لازم الاجرا است. برای آببندی سونا بخار از چسب بتن و یا از مواد آببندی پلیمری پایه سیمانی استفاده میشود. توصیه میشود برای آببندی سونا بخار به هیچ عنوان از ایزوگام استفاده نشود چرا که ایزوگام به علت مشکل تبله کردن، پس از مدتی معمولا موجب خراب شدن سرامیکها میشود.
مرحله آخر اجرای سونای بخار سرامیک کاری محیط است. بعضا یه جای سرامیک از سنگ جهت نمای محیط استفاده میشود اما به دو دلیل استفاده از سرامیکهای ریز استخری توصیه میشود. یک اینکه سرامیک در فضاهای رطوبت بالا همچون سونا مقاومت بهتری نسبت به سنگ از خود نشان میدهد. همچنین از آنجاییکه فضای داخلی سونا یک فضای مرطوب و لیز است، بنابراین برای جلوگیری از لیز خوردن افراد قطعا استفاده از سرامیک ریز استخری توصیه میگردد. از بین سرامیکهای موجود، استفاده از سرامیک استخری البرز جهت ساخت سونا بخار، توصیه میشود. کیفیت بالا در کنار قیمت مناسب، از مهمترین مزایای سرامیک البرز به شمار میروند.
پس از آماده سازی اتاقک سونا، نوبت به مرحله اجرای تاسیسات مورد نیاز میرسد. این مراحل عبارتند از:
الف) یک دیگ بخار جهت تامین بخار و لوله کشیهای لازم جهت انتقال بخار از دیگ به سونا بخار.
ب) لوله کشی آب سرد، جهت آب رسانی به حوضچه سونا بخار.
ج) کفشور و لاین فاضلاب جهت تخلیه آب و بخار تقطیر شده در محیط سونا بخار.
دیگهای بخار موجود در بازار در دو نوع برقی و گازی موجود است که به دلیل فشار بالای بخار باید از دیگهای استاندارد استفاده شود. طبق مقررات ملی ساختمان نصب هرگونه وسیله گازسوز در محیط سونا ممنوع است، بنابراین دیگ بخار باید حتما در خارج از محیط سونا نصب شود و محلی جداگانه برای آن در نظر گرفته شود. اما دیگهای بخار برقی را میتوان در محیط سونا با رعایت نکات ایمنی نصب کرد. در مقایسه دیگ بخار گازی با دیگ بخار برقی باید به این نکات توجه کرد که استفاده از دیگ بخار گازی نیازمند فضای جداگانه است، همچنین زمانبر بودن اجرا و نصب، هزینه اولیه بالا و سختی بیشتر کار را نسبت به دیگ برقی به همراه دارد. اما از آنجاییکه هزینههای گاز در برابر برق بسیار پایینتر است، برای سوناهای بزرگ، استفاده از سونای گازی به دلیل کمتر بودن هزینههای جاری توصیه میگردد. استفاده از دیگ بخار برقی برای فضاهای کوچک انتخاب مناسبتری است.
نکات دیگری که باید به آن توجه داشت درزبندی صحیح محیط است. از آنجایی که بخار بسیار فرار است و تهیه آن هزینهبر است، لذا فضای سونا بخار و به ویژه درب آن باید از درزبندی مناسبی برخوردار باشد. همچنین باید توجه داشت که کلیه تجهیزات روشنایی استفاده شده داخل سونا بخار باید از نوع ضد آب انتخاب شوند.
طراحی سونا بخار در سه قسمت تعریف میشود: جانمایی، طراحی معماری و انتخاب دیگ بخار.
اولین مرحله طراحی سونا بخار، جانمایی سوناست. انتخاب مکان سونا باید به گونهای انجام شود که دسترسی به خطوط تخلیه فاضلاب به آسانی امکان پذیر باشد، و درصورت استفاده از دیگ بخار گازی، فاصله موتورخانه تا سونا زیاد نبوده و لاین کشی از موتورخانه تا محل سونا بخار دشوار نباشد.
مرحله دوم طراحی سونا بخار، طراحی معماری داخلی سونا بخار است. طراحی معماری باید با در نظر گرفتن اصول زیبایی شناختی، الزامات سونا بخار و سلیقه مشتری صورت گیرد. همچنین آماده سازی یک طرح سه بعدی کامپیوتری قبل از اجرای سونا، موجب میگردد کارفرما و مجری یک دید اولیه، نسبت به سونایی که قرار است اجرا شود داشته باشند، و این امر باعث میشود تا تغییرات دلخواه خود را تا رسیدن به طرحی که مورد تایید آنها است، بر روی طرح کامپیوتری انجام شود. بدین صورت طرح نهایی، طرحی است که بطور کامل مورد تایید کارفرما بوده و از نظر اصول اجرایی و فنی نیز مشکل خاصی ندارد. حال اگر پیمانکار توان اجرایی کافی را داشته باشد، میتواند ساخت سونا بخار را بر اساس طرح سه بعدی انجام دهد و سونایی کاملا استاندارد و مطابق سلیقه مشتری را به وی تحویل دهد.
مرحله آخر طراحی سونا بخار، انتخاب دیگ بخار است: توان دیگ بخار سونا باید به گونهای انتخاب شود که در مدت 10 تا 20 دقیقه، دما و رطوبت سونا بخار را به میزان مورد نظر برساند.
جهت کسب اطلاعات بیشتر و دریافت مشاوره برای طراحی و اجرای سونای بخار متناسب به فضای خود، میتوانید با کارشناسان ما درارتباط باشید.